P.
|
|
|
|
|
|
Páád
|
pad
(dier). mv. padden, verkl. pèdje.
|
|
Páántkerremaken
|
gereed
maken, (zich) inspannen.
|
|
Páássen
|
passen,
aanpassen. páást ‘m ‘ns,
pas het eens aan. piessie?,
paste het?
|
|
Pad
|
voetpad.
mv. peei en paoi.
verkl. pètje, peeike.
|
|
Pak
|
1)
kostuum; 2) pakket, doos. verkl. pèkske.
|
|
Pakhuis
|
gebouw
van de boerenbond, waar voer en zaaigoed gekocht kan
worden.
|
|
Pakkendrager
|
bagagedrager
van een fiets.
|
|
Palm
|
ongeveer
10 cm.
|
|
Pallumpaosen
|
Palmpasen.
|
|
Pallumtak
|
palmtak.
verkl. pallumtèkske.
|
|
Pampier
|
papier.
mv. pampieren.
|
|
Pannebakker
|
maker
van dakpannen.
|
|
Pannelekker
|
kikkervisje.
|
|
Paolling
|
paling.
|
|
Paor
|
echtpaar.
|
|
Paosen
|
Pasen.
|
|
Paoslillie
|
gele
narcis. zie ook Pinksterlillie.
|
|
Paosnaogel
|
spijker
in de paaskaars.
|
|
Par
|
paar.
|
|
Parepluu
|
hooiberg.
|
|
Pastorij
|
pastorie.
|
|
Paternoster
|
rozenkrans.
|
|
Pàtternaat
|
patronaat,
jeugdgebouw.
|
|
Peei
|
wortel.
|
|
Péél
|
de
Peel.
|
|
Péélen
|
versieren
met (papieren) bloemen, linten, gekleurd papier, groene slingers, takken
of kleine denneboompjes. Een ‘jong’ lijk (van een ongehuwde), de
pijp van een bruidegom, het huis van een bruidspaar, dit alles wordt ‘bepéélt’.
Bepéélen is ‘met péélsel
(bloemen enz.) versieren.
|
|
Pééltuuters
|
mensen
uit de Peel.
|
|
Péér
|
1)
Peter of Pieter; 2) klap, moet
’n peer hebbe?, wil je een klap hebben?; 3) mv. pirre,
peer. verkl. pirke.
|
|
Peerke
Verschiet
|
vogelverschrikker
in de kersenboogerds.
|
|
Pèkweg
|
geasfalteerde
weg.
|
|
Pellerien
|
omslagdoek,
hing los over de schouders, met franjes.
|
|
Pels
|
onderrok.
|
|
Pelsen
|
kleren.
|
|
Penkeren
|
sterk
afdingen.
|
|
Pepier
|
papier.
|
|
Perbeersel
|
probeersel.
|
|
Perberen
|
proberen.
|
|
Pèrd
|
paard.
mv. peerd. verkl. perdje.
|
|
Pèrdstal
|
paardenstal.
|
|
Peren
|
slaan.
hij peert erop, hij slaat er
op los.
|
|
Perkhinken
|
hinkelen.
|
|
Perl
|
parel.
|
|
Permegracie
|
permegracie
speulen, dringend
bidden, smeken. Zoals ‘asjeblief
speulen’ betekent: ‘bij herhaling asjeblief! zeggen’ en
vandaar: ‘zich nederig en dienstbaar opstellen’, zo betekent ‘permegracie
speulen’ eigenlijk: ‘herhaaldelijk zeggen permitteer
me de gracie!’: ‘zich opstellen als iemand, die op smekende
wijze ergens om aanhoudt.’
|
|
Permitteren
|
dringend
bidden, smeken. Zoals foeteren
eigenlijk betekent ‘vloeken met foutre!’,
aaien ‘strelen met aai!’
en jammeren ‘klagen met jammer!’
zo is permitteren eigenlijk
‘verzoeken met het woord permitteer!’
Later kreeg het woord de betekenis ‘goedgunstig. welwillend
veroorloven’.
|
|
Pers
|
paars.
|
|
Persessie
|
processie.
Op 23 oktober was er een persessie
ter gelegenheid van de feestdag van Maria ter Linde.
|
|
Persjonkelen
|
aflaten
verdienen. Op Allerzielen, 2 november, kon men, door de kerk binnen te
gaan en vijf ‘onzevaders’ en ‘weesgegroetjes’ te bidden een
aflaat verdienen. Door de kerk uit en weer binnen te gaan kon men dit
onbeperkt herhalen. Het werd vaak een wedstrijd wie de meeste aflaten
kon verdienen.
|
|
Persôn
|
persoon.
|
|
Pert
|
part.
|
|
Pèsser
|
passer.
|
|
Pestóór
|
pastoor.
as d’n diejen pestóór wurd
dan kalft d’n os, iets wat onmogelijk is.
|
|
Petazzie
|
stamppot.
|
|
Petemoei
|
peettante.
|
|
Petoet
|
gevangenis.
|
|
Petrontje
|
haak-
of breipatroon.
|
|
Pettertunneke
|
sleutelbloem.
|
|
Peukelen
|
peuteren.
|
|
Piekenhoek
|
weg
met een scherpe hoek, tussen Zeeland en Schaijk.
|
|
Piel
|
penis.
|
|
Pielen
|
prutsen.
wa ligde’r toch te pielen,
wat ben je toch aan het prutsen.
|
|
Pieper
|
aardappel.
|
|
Pieperke
verbergen
|
verstoppertje
spelen.
|
|
Piepers
|
inwoners
van Volkel.
|
|
Pier
|
regenworm.
hij kèkt nogal pierig, hij
ziet nogal bleek.. unnen pierigen
appel, een wormstekige appel.
|
|
Pierig
|
pips,
bleek.
|
|
Pies
|
poes.
|
|
Pieta
|
Petronella.
|
|
Pieteròllie
|
petroleum.
|
|
Pijppot
|
kan
om melk in te bewaren.
|
|
Pikdrood
|
ook
pikkeldrood, prikkeldraad.
|
|
Pikhook
|
samen
met de zicht
gebruikt om b.v. koren te maaien.
|
|
Pin
|
1)
gierigaard. zie ook prèngel;
2) eind. d’r een pin aon lullen,
een eind maken aan het gesprek.
|
|
Pinegel
|
egel.
|
|
Pingdelijk
|
pijnlijk.
|
|
Pingt
|
pijn.
|
|
Pinhout
|
een
tak van de vuilboom, waar pinnen uit gesneden worden om klompen te
kunnen repareren.
|
|
Pink
|
kalf
van 1 jaar.
|
|
Pinksterlillie
|
witte
narcis.
|
|
Pinneke
|
wasknijper.
|
|
Pionier
|
ontginners,
eerte bewoners.
|
|
Pip
|
ziekte
onder kippen.
|
|
Pipperkoek
|
peperkoek.
de Ujese slingerkoek was
destijds fameus.
|
|
Pis
|
plas.
|
|
Pisdoek
|
luier.
|
|
Pisknùlleke
|
groenknol.
|
|
Pispötje
|
bloem
van de haagwinde.
|
|
Pissen
|
plassen.
As ge unne pestóór tegen zunne
toog pist, dreuget noit mèr op, zegt men wanneer iets niet meer
goed gemaakt kan worden. toen
pissen plassen wier, is ‘t gezeik begonnen, toen alles op een
andere manier moest, begonnen de problemen.
|
|
Pistòl
|
pistool.
|
|
Pittertùnnekes
|
petunia’s.
|
|
Pizzerik
|
geslachtsorgaan
van het mnl. varken. Werd gebruikt om de zaag mee in te vetten.
|
|
Plak
|
uitgestrektheid,
hoeveelheid: unne plak wàtter,
een plas water; ze hebbe unnen hèlle
plak afgemaeit, men heeft een grote uitgestrektheid hooiland
gemaaid. Niet iedereen betaalt bij die kapper evenveel: ge
moet door betaolen venant plak, je betaalt daar naar de hoeveelheid
haar die geknipt wordt. De oude wijze van landmaat op te geven is: dè
láánd is ’n schepel plaks, ’n mud plaks, die akker is zo
groot, dat men een schepel, een mud koren nodig heeft om hem in te
zaaien. verkl. plèkske.
|
|
Plakken
|
vorderen,
vooruitgaan. plakt ’t al?,
gaat het goed vooruit?
|
|
Plakkezeren
|
nadenken.
zie ook prakkezeren.
|
|
Plaks
|
oppervlaktemaat.
unne
zak plaks, voldoende zaaigoed voor een bepaalde oppervlakte.
|
|
Plant
|
plant.
verkl. plèntje.
|
|
Plaoster
|
pleister.
|
|
Plaot
|
plaat.
verkl. plaotje. ‘k
heb ’n plaotje van de poter gekrigge, ik heb een prentje van de
pater gekregen.
|
|
Plaots
|
plaats.
|
|
Plat
|
dialect.
plat proten, dialect praten.
|
|
Plattebuis
|
soort
kachel.
|
|
Plèk
|
vlek.
|
|
Plèksteel
|
zuurstok.
|
|
Plès
|
beschuit,
platte, ronde mik van het deeg wat overbleef. verkl. plèske.
|
|
Plevuis
|
plavuis.
mv. plevuizen.
|
|
Pliesie
|
politie.
|
|
Ploeg
|
ploeg.
mv. pluug. verkl. pluugske.
|
|
Ploegdrijverke
|
kwikstaart.
|
|
Ploegsteuker
|
mikvormige
stok om mest in de ploegvoor te duwen. zie ook riéper.
|
|
Plogen
|
plagen.
|
|
Ploog
|
plaag.
|
|
Plôts
|
plaats.
ge moet oe plôts kennen, je
moet weten wat je plaats is.
|
|
Pluksel
|
onkruid.
|
|
Poeleke
|
handje.
|
|
Poelepetaat
|
parelhoen.
|
|
Poelie
|
dunne
vloeistof, als men melk of ondermelk verdunde met water.
|
|
Poeliën
|
schudden,
water in beweging brengen.
|
|
Poes
|
bont.
|
|
Poeskes
|
wilgenkatjes.
|
|
Poesten
|
term
uit de beugelsport. Als de bal zonder de grond te raken in een keer door
de ring gegooid wordt.
|
|
Poetjes
|
beenwindsels
voor soldaten.
|
|
Poets
|
iemand
die graag en veel poetst. dè’s
‘n goei poets, zij kan heel goed schoonmaken.
|
|
Póf
|
op
de póf kóópen, op
krediet kopen, borgen.
|
|
Póffen
|
op
krediet kopen of verkopen.
|
|
Póffer
|
strook
met linten, veren en bloemen, boven op de muts bevestigd. Door boerinnen
gedragen. Vaak wordt ook het hele hoofddeksel als zodanig genoemd.
|
|
Poken
|
met
een pook porren.
|
|
Polen
|
bònne
polen, bonen van hun
schil ontdoen.
|
|
Pool
|
paal.
mv. peul. verkl. pölleke.
|
|
Poolstaak
|
ijzeren
ring aan de hookstaak.
|
|
Pòòst
|
1)
post; 2) deurstijl; 3) hakblok.
|
|
Pòòstbooi
|
postbode.
|
|
Póót
|
poot.
mv. peut. verkl. pùtje.
|
|
Pop
|
prop,
gemaakt van stro, om dakpannen tochtvrij te maken.
|
|
Por
|
om
aan de eg te bevestigen.
|
|
Pors
|
1)
pers; 2) egketting.
|
|
Porsen
|
persen.
|
|
Port
|
poort.
|
|
Portefulje
|
portefeuille.
|
|
Portret
|
foto.
|
|
Pot
|
pot.
verkl. pötje.
|
|
Poter
|
pater.
|
|
Potlóód
|
potlood.
verkl. potlödje.
|
|
Potloodsel
|
kachelpoets.
|
|
Potstal
|
zachte
stal, stal waarin de koeien op hun eigen mest staan en dus steeds hoger
komen te staan, want er komt ook steeds strauwsel
onder. Dit in tegenstelling tot de groepstal.
|
|
Prakkezeren
|
1)
uitdenken, verzinnen, piekeren. laot
me‘s efkes prakkezeren, laat me eens eventjes nadenken. wa
prakkezeerde toch, wat denk je wel; 2) zich zorgen maken. ge
moet nie zo veul prakkezeren, je moet je niet zoveel zorgen maken.
|
|
Pratten
|
pruilen,
zacht huilen.
|
|
Prelweg
|
parallelweg.
|
|
Prèngel
|
gierigaard.
|
|
Prent
|
plaatje
met (religieuze) afbeelding, o.a. gemaakt door de rond 1773 in Uden
werkzame Philippus J. Lecuyer.
|
|
Pressen
|
ontbieden
(personen).
|
|
Prikstoel
|
preekstoel.
|
|
Pril
|
april.
|
|
Prilleke
|
oude
linde op de markt in Uden.
|
|
Pronkappel
|
sierkalebas.
|
|
Pront
|
secuur.
|
|
Prop
|
vrucht
van een els.
|
|
Proptuit
|
uitgeholde
vliertak om proppen mee weg te schieten.
|
|
Pròst
|
armstoel.
|
|
Proten
|
praten.
(proot, praotte, gepraot).
|
|
Pròts
|
praats.
hij hè nogal veul pròts,
hij heeft nogal veel praatjes.
|
|
Pruim
|
pruimtabak.
|
|
Pruis
|
Duitser handelaar in allerlei waren.
|
|
Prul
|
1)
bedrieger; 2) los deeg dat gebakken wordt.
|
|
Prunselke
|
beetje.
|
|
Pruut
|
bips.
|
|
Pruuven
|
proeven;
borreltjes drinken.
|
|
Pùing
|
puingras,
onkruid.
|
|
Pulling
|
kussen,
peluw.
|
|
Pulper
|
purper.
|
|
Pulske
|
gebreid
bandje voor om de polsen.
|
|
Punder
|
unster.
|
|
Punèèske
|
punaise.
|
|
Putmik
|
stok
om water te putten.
|
|