P.

 

 

 

 

 

Páád

pad (dier). mv. padden, verkl. pèdje.

 

Páántkerremaken

gereed maken, (zich) inspannen.

 

Páássen

passen, aanpassen. páást ‘m ‘ns, pas het eens aan. piessie?, paste het?

 

Pad

voetpad. mv. peei en paoi. verkl. pètje, peeike.

 

Pak

1) kostuum; 2) pakket, doos. verkl. pèkske.

 

Pakhuis

gebouw van de boerenbond, waar voer en zaaigoed gekocht kan  worden.

 

Pakkendrager

bagagedrager van een fiets.

 

Palm

ongeveer 10 cm.

 

Pallumpaosen

Palmpasen.

 

Pallumtak

palmtak. verkl. pallumtèkske.

 

 Pampier

 papier. mv. pampieren.

Pannebakker

maker van dakpannen.

 

Pannelekker

kikkervisje.

 

Paolling

paling.

 

Paor

echtpaar.

 

Paosen

Pasen.

 

Paoslillie

gele narcis. zie ook Pinksterlillie.

 

 Paosnaogel

 spijker in de paaskaars.

Par

paar.

 

Parepluu

hooiberg.

 

 Pastorij

 pastorie.

Paternoster

rozenkrans.

 

Pàtternaat

patronaat, jeugdgebouw.

 

Peei

wortel.

 

Péél

de Peel.

 

Péélen

versieren met (papieren) bloemen, linten, gekleurd papier, groene slingers, takken of kleine denneboompjes. Een ‘jong’ lijk (van een ongehuwde), de pijp van een bruidegom, het huis van een bruidspaar, dit alles wordt ‘bepéélt’. Bepéélen is ‘met péélsel (bloemen enz.) versieren.

 

Pééltuuters

mensen uit de Peel.

 

Péér

1) Peter of Pieter; 2) klap, moet ’n peer hebbe?, wil je een klap hebben?; 3) mv. pirre, peer. verkl. pirke.

 

Peerke Verschiet

vogelverschrikker in de kersenboogerds.

 

Pèkweg

geasfalteerde weg.

 

Pellerien

omslagdoek, hing los over de schouders, met franjes.

 

Pels

onderrok.

 

Pelsen

kleren.

 

Penkeren

sterk afdingen.

 

Pepier

papier.

 

Perbeersel

probeersel.

 

Perberen

proberen.

 

Pèrd

paard. mv. peerd. verkl. perdje.

 

Pèrdstal

paardenstal.

 

Peren

slaan. hij peert erop, hij slaat er op los.

 

Perkhinken

hinkelen.

 

Perl

parel.

 

Permegracie

permegracie speulen, dringend bidden, smeken. Zoals ‘asjeblief speulen’ betekent: ‘bij herhaling asjeblief! zeggen’ en vandaar: ‘zich nederig en dienstbaar opstellen’, zo betekent ‘permegracie speulen’ eigenlijk: ‘herhaaldelijk zeggen permitteer me de gracie!’: ‘zich opstellen als iemand, die op smekende wijze ergens om aanhoudt.’

 

Permitteren

dringend bidden, smeken. Zoals foeteren eigenlijk betekent ‘vloeken met foutre!’, aaien ‘strelen met aai!’ en jammeren ‘klagen met jammer!’ zo is permitteren eigenlijk ‘verzoeken met het woord permitteer!’ Later kreeg het woord de betekenis ‘goedgunstig. welwillend veroorloven’.

 

Pers

paars.

 

Persessie

processie. Op 23 oktober was er een persessie ter gelegenheid van de feestdag van Maria ter Linde.

 

Persjonkelen

aflaten verdienen. Op Allerzielen, 2 november, kon men, door de kerk binnen te gaan en vijf ‘onzevaders’ en ‘weesgegroetjes’ te bidden een aflaat verdienen. Door de kerk uit en weer binnen te gaan kon men dit onbeperkt herhalen. Het werd vaak een wedstrijd wie de meeste aflaten kon verdienen.

 

 Persôn

 persoon.

Pert

part.

 

Pèsser

passer.

 

Pestóór

pastoor. as d’n diejen pestóór wurd dan kalft d’n os, iets wat onmogelijk is.

 

Petazzie

stamppot.

 

Petemoei

peettante.

 

Petoet

gevangenis.

 

Petrontje

haak- of breipatroon.

 

Pettertunneke

sleutelbloem.

 

Peukelen

peuteren.

 

Piekenhoek

weg met een scherpe hoek, tussen Zeeland en Schaijk.

 

Piel

penis.

 

Pielen

prutsen. wa ligde’r toch te pielen, wat ben je toch aan het prutsen.

 

Pieper

aardappel.

 

Pieperke verbergen

verstoppertje spelen.

 

Piepers

inwoners van Volkel.

 

Pier

regenworm. hij kèkt nogal pierig, hij ziet nogal bleek.. unnen pierigen appel, een wormstekige appel.

 

Pierig

pips, bleek.

 

Pies

poes.

 

Pieta

Petronella.

 

Pieteròllie

petroleum.

 

Pijppot

kan om melk in te bewaren.

 

Pikdrood

ook pikkeldrood, prikkeldraad.

 

Pikhook

samen met de  zicht gebruikt om b.v. koren te maaien.

 

Pin

1) gierigaard. zie ook prèngel; 2) eind. d’r een pin aon lullen, een eind maken aan het gesprek.

 

Pinegel

egel.

 

Pingdelijk

pijnlijk.

 

Pingt

pijn.

 

Pinhout

een tak van de vuilboom, waar pinnen uit gesneden worden om klompen te kunnen repareren.

 

Pink

kalf van 1 jaar.

 

Pinksterlillie

witte narcis.

 

Pinneke

wasknijper.

 

Pionier

ontginners, eerte bewoners.

 

Pip

ziekte onder kippen.

 

Pipperkoek

peperkoek. de Ujese slingerkoek was destijds fameus.

 

Pis

plas.

 

Pisdoek

luier.

 

Pisknùlleke

groenknol.

 

Pispötje

bloem van de haagwinde.

 

Pissen

plassen. As ge unne pestóór tegen zunne toog pist, dreuget noit mèr op, zegt men wanneer iets niet meer goed gemaakt kan worden. toen pissen plassen wier, is ‘t gezeik begonnen, toen alles op een andere manier moest, begonnen de problemen.

 

Pistòl

pistool.

 

Pittertùnnekes

petunia’s.

 

Pizzerik

geslachtsorgaan van het mnl. varken. Werd gebruikt om de zaag mee in te vetten.

 

Plak

uitgestrektheid, hoeveelheid: unne plak wàtter, een plas water; ze hebbe unnen hèlle plak afgemaeit, men heeft een grote uitgestrektheid hooiland gemaaid. Niet iedereen betaalt bij die kapper evenveel: ge moet door betaolen venant plak, je betaalt daar naar de hoeveelheid haar die geknipt wordt. De oude wijze van landmaat op te geven is: dè láánd is ’n schepel plaks, ’n mud plaks, die akker is zo groot, dat men een schepel, een mud koren nodig heeft om hem in te zaaien. verkl. plèkske.

 

Plakken

vorderen, vooruitgaan. plakt ’t al?, gaat het goed vooruit?

 

Plakkezeren

nadenken. zie ook prakkezeren.

 

Plaks

oppervlaktemaat. unne  zak plaks, voldoende zaaigoed voor een bepaalde oppervlakte.

 

Plant

plant. verkl. plèntje.

 

Plaoster

pleister.

 

Plaot

plaat. verkl. plaotje. ‘k heb ’n plaotje van de poter gekrigge, ik heb een prentje van de pater gekregen.

 

Plaots

plaats.

 

Plat

dialect. plat proten, dialect praten.

 

Plattebuis

soort kachel.

 

Plèk

vlek.

 

Plèksteel

zuurstok.

 

Plès

beschuit, platte, ronde mik van het deeg wat overbleef. verkl. plèske.

 

Plevuis

plavuis. mv. plevuizen.

 

Pliesie

politie.

 

Ploeg

ploeg. mv. pluug. verkl. pluugske.

 

Ploegdrijverke

kwikstaart.

 

Ploegsteuker

mikvormige stok om mest in de ploegvoor te duwen. zie ook riéper.

 

Plogen

plagen.

 

Ploog

plaag.

 

Plôts

plaats. ge moet oe plôts kennen, je moet weten wat je plaats is.

 

Pluksel

onkruid.

 

Poeleke

handje.

 

Poelepetaat

parelhoen.

 

Poelie

dunne vloeistof, als men melk of ondermelk verdunde met water.

 

Poeliën

schudden, water in beweging brengen.

 

Poes

bont.

 

Poeskes

wilgenkatjes.

 

Poesten

term uit de beugelsport. Als de bal zonder de grond te raken in een keer door de ring gegooid wordt.

 

Poetjes

beenwindsels voor soldaten.

 

Poets

iemand die graag en veel poetst. dè’s ‘n goei poets, zij kan heel goed schoonmaken.

 

Póf

op de póf kóópen, op krediet kopen, borgen.

 

Póffen

op krediet kopen of verkopen.

 

Póffer

strook met linten, veren en bloemen, boven op de muts bevestigd. Door boerinnen gedragen. Vaak wordt ook het hele hoofddeksel als zodanig genoemd.

 

Poken

met een pook porren.

 

Polen

bònne polen, bonen van hun schil ontdoen.

 

Pool

paal. mv. peul. verkl. pölleke.

 

Poolstaak

ijzeren ring aan de hookstaak.

 

Pòòst

1) post; 2) deurstijl; 3) hakblok.

 

Pòòstbooi

postbode.

 

Póót

poot. mv. peut. verkl. pùtje.

 

Pop

prop, gemaakt van stro, om dakpannen tochtvrij te maken.

 

Por

om aan de eg te bevestigen.

 

Pors

1) pers; 2) egketting.

 

Porsen

persen.

 

Port

poort.

 

Portefulje

portefeuille.

 

Portret

foto.

 

Pot

pot. verkl. pötje.

 

Poter

pater.

 

Potlóód

potlood. verkl. potlödje.

 

Potloodsel

kachelpoets.

 

Potstal

zachte stal, stal waarin de koeien op hun eigen mest staan en dus steeds hoger komen te staan, want er komt ook steeds strauwsel onder. Dit in tegenstelling tot de groepstal.

 

Prakkezeren

1) uitdenken, verzinnen, piekeren. laot me‘s efkes prakkezeren, laat me eens eventjes nadenken. wa prakkezeerde toch, wat denk je wel; 2) zich zorgen maken. ge moet nie zo veul prakkezeren, je moet je niet zoveel zorgen maken.

 

Pratten

pruilen, zacht huilen.

 

Prelweg

parallelweg.

 

Prèngel

gierigaard.

 

Prent

plaatje met (religieuze) afbeelding, o.a. gemaakt door de rond 1773 in Uden werkzame Philippus J. Lecuyer.

 

Pressen

ontbieden (personen).

 

Prikstoel

preekstoel.

 

Pril

april.

 

Prilleke

oude linde op de markt in Uden.

 

Pronkappel

sierkalebas.

 

Pront

secuur.

 

Prop

vrucht van een els.

 

Proptuit

uitgeholde vliertak om proppen mee weg te schieten.

 

Pròst

armstoel.

 

Proten

praten. (proot, praotte, gepraot).

 

Pròts

praats. hij hè nogal veul pròts, hij heeft nogal veel praatjes.

 

Pruim

pruimtabak.

 

Pruis Duitser handelaar in allerlei waren.

Prul

1) bedrieger; 2) los deeg dat gebakken wordt.

 

Prunselke

beetje.

 

Pruut

bips.

 

Pruuven

proeven; borreltjes drinken.

 

Pùing

puingras, onkruid.

 

Pulling

kussen, peluw.

 

Pulper purper.  

Pulske

gebreid bandje voor om de polsen.

 

Punder

unster.

 

Punèèske

punaise.

 

Putmik

stok om water te putten.

 

        terug