N.

Naacht

nacht.

 Naachtmis

 nachtmis. we gòn um vier uurre naor de naachtmis, we gaan om vier uur naar de (kerst)nachtmis.

Naat Piek

schelm, die allerlei fratsen uithaalt in het Land van Ravenstein. Uit het gelijknamige boek van H. van den Heuvel, 1933. In Uden is het openluchttheater naar deze figuur genoemd.

Naauw

1) eng, de boksepijpen waren te naauw, de broekspijpen waren te eng; 2) kieskeurig, hij is ‘r nogal naauw aon; 3) nauwgezet zijn, kèk mar nie zò naauw; 4) nauwelijks, ‘t mag naauw lukken, het zal wel niet lukken.

Naauwen

er is grote drukte, haast of levendigheid. 't naauwt 'r, men is er zeer druk; ook: er wordt hevig getwist. zie ook spannen. dè naauwt ‘r niks, dat heeft geen haast.

Nabbegat

buurtschap in Zeeland. Hèdd’oit gehùrd van de heks van Nabbegat?, heb je ooit gehoord van de heks van Nabbegat?

Nachtmaar

ook nachtmeer, nachtmerrie. Ter afwering daartegen plaatst men bij het naar bed gaan de pantoffels, schoenen of klompen omgekeerd, dus met de hakken naar het bed toe gericht. Het ineenvlechten van de paardenmanen schrijft men ook aan de nachtmaar toe.

Naejen

1) naaien; 2) iemand belazeren. hij naejt um waor tie bijstè, hij belazert hem waar hij bijstaat; 3) d’r uitnaejen, zich uit de voeten maken.

Naejster

naaister.

Nagel

spijker, nagel. mv. negel,  verkl. nèggelke.

Nagelen

spijkeren. zie ook nèggelen.

Nakt

ook naks of nakent, naakt.

Nao

voorz., na of naar. zie ook naor.

Naodè

nadat.

Naodeel

nadeel.

Naoderhand

later.

Naold

naald. zie ook nôld.

Naor

naar.

Naorgelang

naargelang.

Naost

naast, dichtstbijzijnde. we verzuuken de naoste buurt, we nodigen de naaste buurtgenoten uit.

Naovenant

navenant. zie ook nòvenant.

Naozién

1) nakijken; 2) verzorgen.

Naozik

naadzak in een vrouwenrok, zijzak.

Nard

Leonardus.

Narus

Leonardus.

Natus

St. Donatus, beschermheilige tegen onweer en andere natuurrampen, vereerd in Reek op de tweede zondag in juli. We gaon naor De Natus, we gaan op bedevaart naar St. Donatus.

Nèggelen

nagelen, spijkeren.

Nèggende

negende. zie ook niggende.

Nèggentien

negentien.

Nèggentig

negentig.

Negòssie

koopwaar. dieje krèmmer hè alderhande neg
òssie, die marskramer heeft veelsoortig koopwaar.

Néi

ook néit, nieuw.

Néijoor

nieuwjaar.

Néirink

vingerhoed.

Néis

nieuws.

Néischierig

nieuwsgierig.

Néit

nieuw.

Nèl

Petronella

Nemen

(neem, nimt, naam, genòmmen) nemen.

Nere

stal en schuur van een boerenhuis.

Nèrken

herkauwen. de koei liggen glijk te nèrken, de koeien liggen allemaal te herkauwen.

Nèrnte

nergens.

Nèrreste

nergens.

Net

Anthoinet

Nètènder

precies hetzelfde

Nètsen

plagen. ligt ’r nie te nètsen, hou eens op met plagen.

Netuurlijk

natuurlijk.

Neujen

uitnodigen.

Neuk

slag, stoot.

Neuken

1) een slag of stoot geven; 2) bezig zijn op een wijze, die anderen verveelt: ligt ‘r nie te neuken, schei uit, doe niet zo vervelend.

Neuzendrùp

overhangende dakgoot.

Neùzik

omslagdoek. zie ook tesneùzik.

Neven

naast. ik kom neven oe lopen, ik kom naast je lopen.

Nie

niet. dè kan nie, dat kan niet.

Nieje

nee. nieje, nieje, dè duu me nie, nee, nee, dat doet men niet.

Niemes

niemand. ook niemeste, niement.

Niggende

negende.

Niggentien

negentien.

Niggentig

negentig.

Nijpen

knijpen.

Niks

niets. dòr kunde gij niks aon doen, daar kun je niets aan doen. ik heb ‘t ‘r niks op, ik heb er geen vertrouwen in.

Nillus

Cornelius.

Nimwegen

Nijmegen. we zèn in Nimwegen naor de V en D gewist en toen gonken we òk nog naor Vroom en Dreesman.

Nippig

haastig, kortaf.

Nirkeken

neerkijken.

Nirkletsen

vallen.

Nirring

handel, kostwinning.

Nisseroi

Nistelrode.

Nittel

(brand)netel.

Nò

na, nò de middag, ’s nòmiddags.

Nober

buurman. mv. noberen, naaste buur. Op de noberen rust bij sterfgevallen de plicht voor het afleggen, versieren en grafwaarts dragen van het lijk en voor het aonzeggen of ‘bidden’ ter begrafenis van de familieleden te zorgen; zij hebben het recht, bij huwelijken, geboorten en andere feestelijkheden afzonderlijk onthaald te worden. Eens of twee keer per jaar nodigt men de noberen of naoste buurt op de koffietòffel (een namiddagbroodmaaltijd). De meisjes uit de noberschap komen in het voorjaar op de spinning.

Noberen

ww. nabuur zijn, tot de naaste buurt behoren. Wij noberen daor nie mèr, dat huis hoort niet meer bij onze buurt.

Noberschap

nabuurschap, de bùùrt. Bij ieder huis hoort een bepaalde kring huizen, die wel willekeurig getrokken, maar toch onveranderlijk is. Al wat binnen die kring woont, hoort tot de noberschap.

Nòbij

nabij.

Nòdemiddag

’s namiddags.

Noemer

nummer. welke noemer hè ollie huis?, welk huisnummer hebben jullie?

Noenes

’s middags, tussen de middag.

Noit

nooit. dè hè’k nog noit nie gedaon, dat heb ik nog nooit gedaan.

Nòjoor

najaar.

Nöl

ook Nol, Arnold.

Nôld

1) naald; 2) nok van het dak.

Nòmaak

namaak.

Nondejuu

vloek.

Nondejuuke

vrijgezellenstrikje.

Noo

na.

Noodenken

nadenken.

Noogebòrt

nageboorte.

Nóói

node, met tegenzin.

Nookaorten

nakaarten.

Nookeind

nakomertje.

Noolóópen

nalopen.

Noomaken

namaken.

Noordhoek

weg in het noorden van een plaats.

Noot

naad. mv. neui. verkl. nùtje.

Noovunt

goedenavond.

Noozitten

achterna lopen, hij zaat ‘m noo tot aachter op d’n dries, hij liep hem achterna tot achter in het weiland..

Nou

nu. ge moet ’t nou zeggen, je moet het nu zeggen.

Nòvenant

naar evenredigheid. zie ook venant.

Novent

Advent.

Nòvvember

november.

Nuchtere

1) jong, pasgeboren. d’n boer gè ’t nuchtere kalf witteren, de boer gaat het pasgeboren kalf melk geven; 2) nog niet gegeten. vruuger moesse we op de nuchtere maag naor de kerk,  je mocht in de mis alleen de communie ontvangen als je nog niet gegeten had.

Nukken

vervelende streken.

Numen

noemen.

Nuun

fluitje, gemaakt van de bast van een dun wilgentakje, die aan het ene einde platgedrukt wordt. In de lente gemakkelijk te maken; als de sapstroom weer op gang komt, zit de bast van de wilg wat losser om de tak.

Nuutelijk

geprikkeld.

Nuver

1) ijverig, werkzaam; 2) gezond (van een klein kind gezegd).